Francja, Niemcy, Wielka Brytania, a także Polska mają swoje specyficzne przepisy dotyczące monitorowania instalacji sanitarnych pod kątem bakteriologicznym oraz reagowania na skażenie bakteriami Legionella i Pseudomonas. Firma DELABIE oferuje gamy produktów, które są zgodne z tymi przepisami.
Niezależnie od rodzaju materiału, z którego wykonana jest armatura i kanalizacja (miedź, PVC-C, stal nierdzewna, polipropylen itp.), po kilku tygodniach lub miesiącach eksploatacji w każdej instalacji sanitarnej nieuchronnie tworzy się biofilm, nawet na materiałach biobójczych. Przy otwieraniu wypływu może on uwalniać bakterie chorobotwórcze, które są we Francji źródłem jednej trzeciej wszystkich zakażeń szpitalnych (750 000 przypadków rocznie, w tym 4 200 śmiertelnych). W Polsce, wg. szacunków Najwyższej Izby Kontroli, ok. 5% wszystkich pacjentów hospitalizowanych ulega zakażeniom szpitalnym, co daje ok. 400 000 zarejestrowanych przypadków rocznie. Powodują one powikłania prowadzące często do niepełnosprawności, są przyczyną wydłużenia pobytu w szpitalu, a także znacznie zwiększają koszty świadczonych usług. W przypadku skażenia instalacji bakteriami dochodzą do tego również koszty przeprowadzenia działań naprawczych.
Jeżeli więc biofilm nie może zostać wyeliminowany to bezwzględnie należy go kontrolować. W Europie notuje się łącznie 37 000 przypadków śmiertelnych rocznie z powodu zakażeń szpitalnych przypisywanych bakteriom Legionella pneumophila i Pseudomonas aeruginosa.
Różne strategie nadzoru
Przepisy dotyczące higieny instalacji sanitarnych w placówkach służby zdrowia, a także szerzej pojętych budynkach użyteczności publicznej, różnią się w poszczególnych krajach.
Wszyscy są prawnie zobowiązani do monitorowania jakości bakteriologicznej wody w instalacji poprzez regularne pobieranie próbek i analizy. Różne są jednak sposoby tego monitorowania, a także działania wdrażane na podstawie uzyskanych wyników.
W Polsce, "Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie" jasno stwierdza, że "instalacja ciepłej wody powinna zapewniać uzyskanie w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C, przy czym instalacja ta powinna umożliwiać przeprowadzanie jej okresowej dezynfekcji termicznej przy temperaturze wody nie niższej niż 70°C". Ponadto, w instalacji ciepłej wody powinien być zapewniony jej stały obieg, także na odcinkach, które bezpośrednio zasilają punkty czerpalne, a których pojemność jest większa niż 3 l. Dodatkowo "Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi" jasno określa:
- wymagania bakteriologiczne, fizykochemiczne i organoleptyczne dotyczące jakości wody;
- sposób oceny przydatności wody;
- minimalną częstotliwość i miejsca pobierania do badania próbek wody;
- zakres badania jakości wody;
- program monitoringu jakości wody;
- sposób nadzoru nad materiałami i wyrobami stosowanymi w procesach uzdatniania i dystrybucji wody;
- sposób nadzoru nad laboratoriami wykonującymi badania jakości wody;
- sposób informowania konsumentów o jakości wody;
- sposób postępowania przed organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej w przypadku, gdy woda nie spełnia wymagań
jakościowych.
Rozporządzenie to, dotyczące między innymi nadzoru nad bakterią Legionella sp., narzuca kontrolę bakteriologiczną wody w urządzeniach i instalacji wodociągowej. Przepisy zobowiązują do regularnego pobierania próbek i analizy wody oraz podkreślają wagę ryzyka bakteriologicznego, co w konsekwencji wpływa na dobór odpowiedniej armatury.
Ocena skażenia pałeczką Legionella sp. w budynkach użyteczności publicznej wg "Rozporządzenia z dnia 7 grudnia 2017":
Brak skażenia < 100 jtk/100 ml
Średnie skażenie ≥ 100 jtk/100 ml
Wysokie skażenie ≥ 1000 jtk/100 ml
Bardzo wysokie skażenie ≥ 10000 jtk/100 ml
Placówki opieki zdrowotnej świadczące opiekę stacjonarną i całodobową, w których przebywają pacjenci z grupy wysokiego ryzyka (tj. o obniżonej odporności, w tym objęci leczeniem immunosupresyjnym), podlegają ostrzejszym kryteriom. Tam, woda w punktach czerpalnych może maksymalnie zawierać 50 jtk/1 l bakterii Legionella sp.
We Francji, "Rozporządzenie z dnia 30 listopada 2005 roku" również określa minimalną temperaturę ciepłej wody użytkowej w celu ograniczenia ryzyka rozwoju bakterii Legionella. Bakterie te są przedmiotem ogólnego zainteresowania również w "Rozporządzeniu z dnia 1 lutego 2010 roku", które przewiduje trzy poziomy kontroli oraz protokoły pobierania próbek. Od 1 stycznia 2012 roku obowiązek monitorowania został rozszerzony na wszystkie budynki użyteczności publicznej we Francji.
Niemcy przyjęły takie same kryteria jak Francja, natomiast Wielka Brytania jest bardziej rygorystyczna: należy wykonać dodatkowe badania powyżej 100 jednostek tworzących kolonię na litr (jtk/l), a powyżej 1 000 jtk/l wdrożyć działania korygujące.
Pseudomonas śledzona przez Brytyjczyków
Departament Zdrowia (NHS) w Ministerstwie Zdrowia Wielkiej Brytanii w poważny sposób podszedł do tematu skażenia armatury i instalacji pałeczką ropy błękitnej, natomiast takie kraje jak Francja, Niemcy i Polska nie wprowadziły szczegółowych zasad kontroli bakterii Pseudomonas, która tymczasem jest uważana za drugą przyczynę śmiertelnych zakażeń szpitalnych!
Brytyjski Przewodnik Techniczny z 2014 roku i Przewodnik dobrych praktyk, odnoszące się do bakterii związanych z wodą (HTM 04-01), określają wymagane procedury postępowania w celu znalezienia obecności tych dwóch bakterii i jak najlepszego ocenienia poziomu skażenia wody.
Dla bakterii Pseudomonas pomiary rozpoczynają się od momentu poziomu skażenia, czyli od 1 jtk/100ml! Przypomnijmy, że ta bakteria kolonizuje instalację rozpoczynając od wewnętrznych ścian wylewki armatury i szybko się w niej zagnieżdża …
Odpowiednie rozwiązania
Demontaż…
Wśród środków zapobiegawczych, NHS zaleca używanie armatury odpinanej od podstawy celem regularnego czyszczenia wewnętrza, czyli ingerencji mechanicznej, która jest skuteczna w usuwaniu biofilmu.
Płukanie…
Przepisy niektórych krajów wymienionych powyżej określają stagnację wody w armaturze jako czynnik faworyzujący skażenie bakteriami. Aby uniknąć użycia pierwszego strumienia wody w stagnacji, zalecane jest użycie armatury z automatycznym spłukiwaniem.
Ponadto dyrektywa niemiecka Trinkwasser z kwietnia 2013 roku jest jedynym dokumentem, który wymaga działań opróżniających instalację i zbiorniki, jeśli woda pozostaje w stagnacji powyżej 72 godzin. Jednym z rozwiązań jest, w miarę możliwości, ograniczenie ilości wody!
Mniejsze wymiary...
Inna szczególna cecha niemieckich przepisów to kategoryczny zakaz przewymiarowania instalacji, które faworyzuje proliferację bakterii przez ograniczenie prędkości przepływu wody.
DELABIE idzie w tym samym kierunku, proponując zmniejszenie średnic rur, aby zwiększyć prędkości przepływu wody do 2 m/s (gdy we Francji DTU zaleca 1,5 m/s).
Bez powodowania hałasu, działanie to uniemożliwia nadmierny rozwój biofilmu, a tym samym przyczynia się do zmniejszenia ryzyka skażenia.
Szkolenia
Dobra znajomość problematyki związanej z proliferacją bakterii w instalacjach wodnych pozwala ograniczyć ryzyko skażenia.
Jeśli francuski i polski ustawodawca jeszcze się nie martwi szkoleniem administratorów instalacji wodnych, to jest to temat zarządzany i śledzony w Niemczech (z trzema poziomami kształcenia, w zależności od stopnia odpowiedzialności) i Wielkiej Brytanii (z weryfikacją adekwatności programów szkolenia personelu przez Water Safety Plan).
W zależności od swojej historii i kultury, każdy kraj opracowuje i realizuje, w sposób bardziej lub mniej ograniczony, strategię profilaktyki i zwalczania.
Odpowiednie produkty
Firma DELABIE jest szczególnie zaangażowana w zwalczanie i zapobieganie rozwojowi bakterii i stale rozwija nowe produkty, aby móc sprostać tym zadaniom.
Gama armatury BIOCLIP jest odpinana od swojej podstawy celem dokładnego czyszczenia i eliminacji biofilmu obecnego w armaturze.
Baterie elektroniczne BIOSAFE DELABIE ze spłukiwaniem okresowym co 24 godziny gwarantują całkowite odnowienie wody we wszystkich częściach wewnętrznych.
Zastępując zbiorniki WC zaworami WC DELABIE ze spłukiwaniem bezpośrednim, eliminujemy ryzyko stagnacji.
Rozwiązanie: instalacja o mniejszych średnicach jest bardzo dobrze dopasowana do armatury o niskim zużyciu wody stworzonej przez firmę DELABIE.
